De nationale ramp.

Bijna dagelijks komt er op onze nationale radio een reclamespotje voorbij waarin een nationale ramp wordt voorspeld. Het aantal dementerenden neemt almaar toe en het aantal verpleeghuisplaatsen neemt niet genoeg toe. Zelfs Groen Links is in het geweer gekomen en stelt dat dementie een bom legt onder de zorg. Daar hebben ze zelfs een notitie aan gewijd. De conclusie is dat uitbreiding van de verpleeghuiscapaciteit dringend geboden is en dat de bezuinigingspolitiek van het kabinet Balkenende die noodzakelijke uitbreiding onmogelijk maakt. Deze recht op en neer redenering staat de laatste tijd sterk onder druk. In geen land ter wereld woont bijna 10 procent van de 65-plussers in een instituut, alleen in dit land. Sinds mensenheugenis is dementie in dit land synoniem met een psychogeriatrisch verpleeghuis, de gesloten afdeling waar mensen tegen zich in bescherming moeten worden genomen.
Nu zijn verpleeghuizen van huis uit strikt medisch georiënteerde voorzieningen en die zijn per definitie niet geschikt om permanent in te wonen. Jaren geleden zei een verpleeghuisdirecteur tegen mij dat hij niet van plan was het verpleeghuis gezellig te maken, want het was volgens hem niet de bedoeling dat de patiënt lang in het verpleeghuis bleef. Dat vind ik een gezond standpunt maar dat gold volgens hem alleen voor de somatische patiënt. Voor de dementerende oudere was volgens deze directeur geen alternatief voor de gesloten afdeling. Het verpleeghuis was een noodzakelijk kwaad.
Nu doet zich in ons land de merkwaardige situatie voor dat kamerbreed gekozen is om ‘onze’ instituten in het kader van de modernisering van de AWBZ af te bouwen c.q te halveren. Het beleid wordt ondersteund door het Sociaal Cultureel Planbureau. Dit bureau heeft groepen ouderen vergeleken en ontdekt dat ouderen die zelfstandig wonen maar 10 procent van de maatschappelijke  kosten generen die ouderen kosten die in instituten verblijven. We gaan veel geld besparen als we gaan deïnstitutionaliseren. Wat is daar op tegen, we zijn toch allemaal voor warm zorg, kleinschalig, op de menselijke maat, waar de kwaliteit van leven voorop staat. Deze kwaliteit is in de verpleeghuizen ver te zoeken. Het medische model genereert toiletrondes en beperkingsmaatregelen. Iedereen vindt die afdelingen verschrikkelijk. De koplopers in de verpleeghuiszorg zijn die traditionele verpleeghuizen aan het ontmantelen. Meer thuis en in het verzorgingshuis voorkomt opname in het verpleeghuis en het werkt,  want er is nu al sprake van structurele leegstand in Nederlandse verpleeghuizen.

Friso Teerink is sociaal gerontoloog en beleidsadviseur van VDZ Nederland. U kunt reageren door een mail te sturen naar frisoteerink@vbestuursadvies.nl