FGM, ofwel zonder cliënt geen eurocent

Een belangrijke pijler onder de modernisering van de AWBZ wordt gevormd door de functiegerichte benadering. Doel van deze benadering is om het instellingsdenken af te breken en meer de functies voorop de stellen. Dus meer functie en minder instelling, dat zou ook bevorderlijk zijn voor de zo gewenste vraagsturing in de zorg. Na veel discussie, vooral met instellingsdirecteuren, zijn de zeven AWBZ-brede functies gedefinieerd. Alle functies, behalve verblijf,  hebben betrekking op het operationele niveau, daar waar de zorg tot stand komt in direct contact tussen de zorgvrager en de zorgverlener. Sinds 1 april 2003 is de functiegerichte indicatiestelling ingevoerd. Cliënten krijgen hun indicatie niet meer in de vorm van een toegangskaartje voor een instelling. De indicatie is omschreven in functionele termen. Een tweede belangrijke verandering is dat vanaf die datum de cliënt ook kan kiezen tussen zorg in natura of een persoonsgebonden budget. Omdat een PGB nu nog 75% is van het CTG tarief betekent het dat we nu een norm hebben voor de verhouding directe kosten en indirecte kosten. Slechts 25% van het budget kan voortaan worden besteed aan de overhead. Zodra de uniforme en landelijke kostprijzen worden losgelaten zal ook deze norm veranderen. Cliënten krijgen door deze benadering inspiratie om te zoeken naar andere dan de meest voor de hand liggende oplossingen. Ik ken een mijnheer die zijn baan heeft opgezegd en in dienst is getreden van zijn demente vrouw. Het perspectief van opname in het verpleeghuis was niet echt lonkend en de ‘waarde’ van de indicatie was zo hoog dat hij die keuze makkelijk kon maken. Er is ook nog financiële ruimte om ander zorgers, die zijn vrouw heel goed kennen, in te schakelen en te kunnen betalen. Hij staat er dus niet alleen voor.   Zijn vrouw ontvangt goede zorg die met liefde wordt gegeven. Een aantal jaren geleden heb ik voorspeld dat de zelfstandige zonder personeel zijn intrede zou maken in de zorg. De ZZP-er bestaat al sinds jaar en dag in de bouw. Per Saldo (de vereniging van budgethouders) heeft een heel dik boek uitgegeven, waar veel van deze ZZP-ers zijn opgenomen. Zij verlenen niet alleen zorg of verpleging, maar ook huishoudelijke zorg, activerende begeleiding, behandeling en ondersteunende begeleiding. Groot voordeel voor de budgethouder is dat er geen sprake is van en dienstverband als je samenwerkt met een ZZP-er Een ZZP-er moet ingeschreven staan bij de Kamer van Koophandel en is omzetbelastingplichtig. Een ZZP-er dient minimaal drie verschillende opdrachtgevers per jaar te hebben. Hun tarieven liggen aanmerkelijk lager dan de tarieven van het CTG. Ik ken een echtpaar die en autistische zoon hebben. Die zoon heeft een PGB van meer dan € 50.000,- . Daarnaast krijgt hij nog zorg in natura. Hun zoon leidt een zo normaal mogelijk leven in zijn gezin met zijn vader, zijn moeder en zijn broer. Dit echtpaar leidt het personeel dat betrokken is bij de zorg en de begeleiding van hun zoon zelf op. Het merendeel van dit personeel bestaat uit studenten die het leuk vinden om met een autist te werken. Misschien herkennen ze iets van het gedrag, wie zal het zeggen. Ik kan nog wel even doorgaan met dit soort voorbeelden. In wezen is het PGB fundamentele kritiek op institutionele zorgconcepten en stelt het PGB zorgvragers in staat om buiten de instituten te blijven. 
In het verlengde van de functiegerichte indicatiestelling wordt de functiegerichte bekostiging ingevoerd. Het is nog niet helemaal duidelijk wanneer, in ieder geval niet per 1 januari 2004, maar het gaat wel gebeuren. Bij de modernisering van de AWBZ worden de doelen gehaald, maar de termijnen niet, maar de druk blijft op de ketel. Functiegerichte bekostiging is gebaseerd op het uitgangspunt dat de instelling alleen een vergoeding krijgt voor de zorg die daadwerkelijk is verleend, op basis van een rechtsgeldige indicatie. Dit uitgangspunt heeft ingrijpende gevolgen. Er kan dus alleen maar zorg worden verleend die daadwerkelijk is geïndiceerd. Dat betekent dat de zorgverleners op de hoogte moeten zijn van de indicatie en bij verandering van de zorgvraag tijdig een nieuwe indicatie moetenaanvragen. Het betekent ook dat de instelling zorgvuldig moet vastleggen welke zorg is verleend, in functionele termen om ook voor de vergoeding van de kosten in aanmerking te komen. Tenslotte zullen zorginstellingen hun zorgproducten in functionele termen moeten definiëren en per product een kostprijs berekenen.  Pas dan kan een declaratie worden ingediend bij het zorgkantoor om de daadwerkelijk verleende zorg ook vergoed te krijgen, inclusief de kosten voor de overhead. Ik denk dat dat alleen maar kan als managers functiegericht  kunnen managen (FGM) en dar zijn nog geen cursussen voor.
U kunt reageren op dit nieuws door een mail te sturen naar frisoteerink@bestuursadvies.nl