In Nederland is het hebben van een relevant netwerk een belangrijke voorwaarde om in aanmerking te kunnen komen voor een bestuurlijke of toezichthoudende functie. Dat staat expliciet in functieprofielen die werving- en selectiebureaus gebruiken om mensen te werven. Geen relevant netwerk betekent in veel gevallen geen kans. Vooral een netwerk hebben in politiek Den Haag is veel waard en legt veel gewicht in de schaal bij de selectie. Kennelijk loont het; “Het gaat niet om wie je bent maar om wie je kent” is voor velen een waarheid als een koe. Via het netwerk worden opdrachten verworven, zaken gedaan, functies verdeeld. Iedereen vindt dat, ook nu nog, volstrekt normaal. Zo werkt het in ons land. Alles liep ook nog eens via de zuilen en de politiek zag er op toe dat alles ook een beetje eerlijk over de verschillende landelijke partijen werd verdeeld. Als je burgemeester wil worden en je bent geen lid van een landelijke partijen en je bij voorbaat kansloos.
De laatste jaren is het begrip bestuurlijke integriteit steeds meer tegen het licht gehouden, met name de belangenverstrengeling en de schijn van belangenverstrengeling. Wat eerder volstrekt normaal was, blijkt nu een criminele activiteit te zijn. Jos van Reij heeft dat aan den lijve ervaren en is tot op de dag van vandaag ervan overtuigd dat hij niets misdaan heeft. Met name door het boek de Vastgoedfraude in 2007 kwam aan het licht dat wat algemeen werd beschouwd als een verdienmodel in feite omkoping en corruptie is. Gedeputeerde van Noord-Holland Ton Hooijmaijers is bij mijn weten de enige politicus die daar ook daadwerkelijk voor fraude en omkoping in de gevangenis heeft gezeten. Veel andere politici zijn die dans ontsprongen. Gelijk werden er een aantal maatregelen genomen om vooral de belangenverstrengeling tussen de bouw en infra-branche en het openbaar bestuur te beteugelen. Dat moet je denken aan de uitjes en cadeaus op uitnodiging en kosten van de ontwikkelaars. Wat echter is gebleven is de typisch Nederlandse(?) manier van zaken doen , via de persoonlijke, politieke lijnen, zowel in het bedrijfsleven, bij maatschappelijke organisaties als in de politiek. Het zit de haarvaten van onze samenleving. Af en toe is de samenleving verontwaardigd omdat er een minister is overgestapt naar een bedrijf en zet dan zijn of haar netwerk in om de belangen van dat bedrijf goed te behartigen. Soms zelfs naar een heel verkeerde lobbyclub of een internationaal bedrijf. Nu onlangs weer is een grote omroepbaas aan de schandpaal genageld omdat ze gebruik heeft gemaakt van haar netwerk om wethouder te worden in Amsterdam. Ook dan weer blijkt dat het ook allemaal gewoon mensenwerk is, mensen die elkaar zo aardig vinden dat ze samen op vakantie gaan. Allemaal niet te vermijden, dus wat mij betreft gewoon alles op tafel en uitleggen waarom het al of niet kan. Het zit namelijk in de haarvaten van onze samenleving, we gunnen het een ander, maar voor wat hoort wat.
